Το "Αντάρτικο" της γόπας.....

Ένα ενδιαφέρον άρθρο από την "Ελευθεροτυπία", με αφορμή την πρόσφατη απαγόρευση του Καπνίσματος. Επειδή τυγχάνω καπνιστής, το ζήτημα με απασχολεί ιδιαίτερα !! Το συγκεκριμένο άρθρο με βρίσκει κατά 90% σύμφωνο και το αναδημοσιεύω....

Το "Αντάρτικο" της γόπας..... " Αν δεν επιτρέπεται το τσιγάρο στον παράδεισο, εγώ δεν πάω!" είχε πει ο Μαρκ Τουέιν. Προσωπικά δεν ξέρω για τον παράδεισο, πέφτει μακριά και αναμοχλεύει δυσεπίλυτα υπαρξιακά προβλήματα η συζήτηση· πάντως, απ' τα μπαράκια, τους χώρους εργασίας και τις δημόσιες υπηρεσίες οι καπνιστές είναι εξορισμένοι. Το πολύ πολύ να πάνε μέχρι τον ψυχαναλυτή, που θα τους συστήσει να το κόψουν γιατί υποδηλώνει καθήλωση στο στοματικό στάδιο και ανεπαρκή θηλασμό. Και αφού ρίξουν έναν καβγά με τη μητέρα τους, που ματαίως θα προσπαθεί να τους πείσει ότι εκπλήρωσε στο έπακρο τα μητρικά της καθήκοντα ως προς το θηλασμό, θα πάνε να ξεχαρμανιάσουν κάτω από ένα δέντρο.

Η Κατάσταση στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα του ΔΝΤ, βλέπεις, εκτός από μισθούς και συντάξεις, κόβουν και το τσιγάρο. Η κυβέρνηση, πέρα από τη δημοσιονομική εξυγίανση, φαίνεται αποφασισμένη να πετύχει τη γενικότερη εξυγίανση του πληθυσμού με εξίσου αμφισβητούμενες προθέσεις και αποτελέσματα. Η αντικαπνιστική εκστρατεία, η οποία διαφέρει από την α- ντικαπνιστική υστερία κατά ένα ουσιαστικό, είναι εδώ. Εγκαινιάστηκε με πολιτικές απαγόρευσης των διαφημίσεων, με δυσφημίσεις επί των πωλούμενων προϊόντων, όπως το νεκρολαγνικής εμπνεύσεως «οι καπνιστές πεθαίνουν πρόωρα», με εξοντωτικές αυξήσεις στη φορολογία του καπνού. Για το καλό της υγείας μας, πάντα. Αλλες αυξήσεις, που επίσης θα προκαλούσαν καλό στην υγεία μας, όπως στους μισθούς, στον ελεύθερο χρόνο, στους χώρους πρασίνου κ.λπ., δεν προτάθηκαν από τα κυβερνητικά επιτελεία.

Κάπως έτσι φτάσαμε στην πρόσφατη νομοθεσία περί καθολικής απαγόρευσης του καπνίσματος στους κλειστούς δημόσιους χώρους, που εξωθεί τους καπνιστές στο πεζοδρόμιο ή στην καταβολή προστίμων ύψους έως και 500 ευρώ· αν δεν σωθεί η υγεία μας, τουλάχιστον να σωθούν τα δημόσια ταμεία. Ας ελπίσουμε ότι θα είναι η τελευταία πράξη αυτού του έργου και ότι η φαντασία του υπουργείου Υγείας δεν επιφυλάσσει στους καπνιστές υποχρεωτικό τζόγκινγκ ή βόλτες με κανό στην επόμενη στροφή.

Βέβαια κι αυτό το φρούτο δεν φέρει ελληνική σφραγίδα· εισαγόμενο είναι και, μάλιστα, με καθυστέρηση. Ξεκίνησε πιλοτικά στο μεγάλο εργαστήρι των ΗΠΑ πριν από δύο δεκαετίες, για να καταλήξει στο μπαράκι της γειτονιάς μας. Η αρχή έγινε με τα εστιατόρια και τις υπηρεσίες και κορυφώθηκε στην προ ολίγων ημερών απόφαση του δημάρχου της Νέας Υόρκης για επέκταση της απαγόρευσης σε πάρκα και παραλίες. Ενώ στην οριακή της έκφανση, αυτή η διαδικασία φτάνει μέχρι και στην ύπαρξη πολυκατοικιών αποκλειστικά για μη καπνίζοντες, με 50 εταιρείες δημόσιας στέγασης να απαγορεύουν το τσιγάρο στα κτήρια που διαχειρίζονται. Φαίνεται, όμως, ότι οι προσπάθειες δεν αποδίδουν τα προσδοκώμενα, αφού -παρά την αρχική μείωση- από το 2004 και έκτοτε ο αριθμός των καπνιστών στις ΗΠΑ παραμένει σταθερά κολλημένος στο 21%.

Το τελευταίο μου τσιγάρο

Οι ΗΠΑ έχουν παράδοση στις ακρότητες κατά του καπνίσματος, αρχής γενομένης από τον Φραγκλίνο Ρούσβελτ, που επί προεδρίας του απέρριψε την τελευταία επιθυμία ενός μελλοθανάτου να καπνίσει ένα τσιγάρο, με το επιχείρημα ότι ο θάλαμος εκτε- λέσεων αποτελεί χώρο μη καπνιζόντων. Επρεπε να προστατευτεί η υγεία του μελλοθανάτου! Σταδιακά, η καμπάνια πέρασε και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, με μία προς μία τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης να θεσπίζουν αντικαπνιστικές νομοθεσίες σε ηπιότερες ή αυστηρότερες εκδοχές. Θύμα του παροξυσμού υπήρξε και ο γάλλος φιλόσοφος Ζαν Πολ Σαρτρ, του οποίου το τσιγάρο εξαφανίστηκε από την αφίσα που κοσμούσε την εθνική βιβλιοθήκη της Γαλλίας. Ούτε και η φωτογραφία του φουμαδόρου Αντρέ Μαλρό τη γλίτωσε!

Η καταδίωξη των καπνιστών δεν είναι πρωτόγνωρη εμπειρία. Εκδηλώθηκε σε αρκετές καμπές της ιστορίας, όπως στη ναζιστική Γερμανία. Εκεί χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ο όρος του «παθητικού καπνιστή», ενώ το 1939 ιδρύθηκε Γραφείο για τους κινδύνους από το κάπνισμα και λίγο αργότερα απαγορεύτηκε το κάπνισμα στους αξιωματικούς των SS και τους αστυνομικούς εν ώρα υπηρεσίας. Ο ίδιος ο Χίτλερ, μάλιστα, που στα νιάτα του υπήρξε μανιώδης καπνιστής, στη συνέχεια το έκοψε. Εδραιώθηκε η αντίληψη ότι το κάπνισμα συνιστούσε μια βλαβερή συνήθεια που εισήγαγαν (ποιοι άλλοι;) οι Εβραίοι και δεν συνέβαλλε στη σωστή αναπαραγωγή της αρίας φυλής.
Τα τελευταία χρόνια, όμως, η αντικαπνιστική μανία επανήλθε και κορυφώθηκε, με εργαλείο αντικειμενικά επιστημονικά δεδομένα που αποδεικνύουν τη συσχέτιση μεταξύ ενεργητικού καπνίσματος και διαφόρων ασθενειών, όπως ο καρκίνος του πνεύμονα και η στεφανιαία νόσος. Αυτό, όμως, από μόνο του δεν αρκεί να εξηγήσει το όψιμο ενδιαφέρον των κυβερνήσεων για την υγεία των πολιτών και μάλλον βρίσκεται σε αντίφαση με την κατάρρευση του κράτους πρόνοιας ως κατ' εξοχήν εγγυητή της δημόσιας υγείας.

Για τα λεφτά τα κάνεις όλα!

Η αγνότητα των προθέσεων τελειώνει εκεί που ξεκινά η κουβέντα όχι για το ανθρώπινο ή κοινωνικό κόστος, αλλά για το οικονομικό. Οι συνέπειες του καπνίσματος είναι αρκετά ακριβές για τις ασφαλιστικές εταιρείες και το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Για την Ελλάδα, συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, το κόστος νοσηλείας για ασθένειες που αποδίδονται στο τσιγάρο ανέρχεται στα 2 δισ. ετησίως. Την ίδια στιγμή που κάποιοι επιθυμούν να απαλλαγούν από ένα τέτοιο βάρος, κάποιοι άλλοι προσβλέπουν στην αύξηση των κερδών τους. Οι φαρμακοβιομη- χανίες, η δεύτερη μεγαλύτερη βιομηχανία στον κόσμο μετά τις βιομηχανίες όπλων, είναι βασικός χρηματοδότης των αντικαπνιστικών εκστρατειών, εκτιμώντας ότι η μείωση του τσιγάρου συνεπάγεται αύξηση της κατανάλωσης των σκευασμάτων υποκατάστατων της νικοτίνης. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Pfizer, όταν ξεκίνησε η καπνοαπαγόρευση στη Γαλλία το 2007, προέβλεπε ότι τα κέρδη της θα αυξάνονταν έως και 50%.

Σε κέρδη από τη διακοπή του καπνίσματος και σε καλύτερη οργάνωση της εργασίας προσβλέπουν και οι μεγάλες επιχειρήσεις. Η γαλλική εταιρεία Total δαπάνησε 200.000 ευρώ για την αντικαπνιστική εκστρατεία πριν από μερικά χρόνια και πέτυχε να κόψουν το τσιγάρο 300 από τους 1.300 εργαζόμενους καπνιστές της. Υπολογίζει, πλέον, ότι έχει αποσβέσει και με το παραπάνω αυτό το ποσό, κερδίζοντας 780.000 ευρώ από τις λιγότερες παύσεις εργασίας ή άδειες ασθενειών που σχετίζονταν με το κάπνισμα. Το περιοδικό «Capital» σε παλιότερη έρευνά του υπολόγισε ότι 10 λεπτά διάλειμμα την ημέρα για τσιγάρο μεταφράζονται σε 15 μέρες πληρωμένης άδειας. Παρέλειψε, βέβαια, να υπολογίσει σε τι ποσοστό θα αυξήσει η έλλειψη αυτού του δεκάλεπτου διαλείμματος τις δαπάνες για την ψυχολογική υποστήριξη των εργαζομένων.

Ο ηθικός πανικός που διοχετεύεται στη δημόσια σφαίρα για το κάπνισμα έχει ευρύτερες κοινωνιοψυχολογικές διαστάσεις. Στον πυρήνα του υπάρχει η προσπάθεια για απαγόρευση των απολαύσεων και πειθάρχηση των επιθυμιών. «Η απαγόρευση του καπνίσματος δεν αποτελεί απλώς πρόνοια για την υγεία, αλλά και μορφή εμπέδωσης σχέσεων εξουσίας, εθίζει στη δυνατότητα επέκτασης κατασταλτικών μέτρων και εξοικειώνει με συνθήκη μειωμένων ελευθεριών. Οι στατιστικές της υγείας και της θνησιμότητας δείχνουν ότι το κοινωνικο-οικονομικό στρες και η όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων αποτελούν βασικούς επιβαρυντικούς παράγοντες. Είναι επομένως πιθανό το μνημόνιο να στοιχίσει πολύ περισσότερο σε ζωές απ' αυτές που θα σώσει η απα- γόρευση του καπνίσματος» μας λέει ο Παναγιώτης Σωτήρης, διδάσκων Κοινωνικής και Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου.

Από κει και πέρα, το γεγονός ότι το κάπνισμα συνιστά μια επιβαρυντική για την υγεία συνήθεια είναι προφανές. Προφανές επίσης είναι το δικαίωμα των αντικαπνιστών να μην εισπνέουν τον καπνό των άλλων και να έχουν ισότιμη πρόσβαση στους δημόσιους χώρους. Εξίσου προφανές, όμως, θα έπρεπε να είναι το δικαίωμα των ανθρώπων να διαχειρίζονται οι ίδιοι τα ζητήματα που αφορούν τη ζωή και την υγεία τους χωρίς να τους ασκείται δικτατορία στο γούστο, τις συνήθειες και τους φόβους τους. Αν σήμερα διώκονται οι καπνιστές, αύριο θα ακολουθήσουν οι παχύσαρκοι, όσοι διάγουν καθιστική ζωή ή κάνουν πολύ σεξ. Εν τέλει, αυτή η προπαγάνδα για την υγεία καταλήγει να είναι εντελώς ανθυγιεινή.

«Φωτιά» όπου δεν υπάρχει καπνός!

Το επίσημο «σβήσιμο» του τσιγάρου κήρυξε την 1η Σεπτεμβρίου η τότε υπουργός Υγείας Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου. Ετσι, από την προεκλογική δήλωση του Γιώργου Παπανδρέου για «τη γλάστρα με τη φούντα στο μπαλκόνι μας», περάσαμε στη μετεκλογική προσθήκη ακόμα μιας ουσίας στον κατάλογο των απαγορεύσεων. Και μάλλον αυτή η αναντιστοιχία είναι η μικρότερη που θα μπορούσε να επισημάνει κανείς στο κυβερνών κόμμα. Για το κυνήγι των καπνιστών επιστραθεύτηκαν 9.500 ελεγκτές, περισσότεροι ίσως από όσους έχουν επιστρατευθεί για το κυνήγι των φοροφυγάδων. Μοναδική εξαίρεση στον κανόνα της καθολικής απαγόρευσης αποτελούν τα κέντρα με ζωντανή μουσική άνω των 300 τ.μ. και τα καζίνα - διότι το τσιγάρο πολλοί εμίσησαν, τον τζόγο ουδείς.

Επειδή κάθε νομοθεσία πρέπει να έχει και μια εισπρακτική πτυχή, οι παραβάτες καπνιστές θα τιμωρούνται με πρόστιμα από 50 έως 500 ευρώ, ενώ οι καταστηματάρχες από 500 έως 10.000 ευρώ. Στην πέμπτη υποτροπή, ο νόμος προβλέπει ότι θα ανακαλείται οριστικά η άδεια λειτουργίας του μαγαζιού, διευκολύνοντας τους επιχειρηματίες απ' το να τα κλείσουν μόνοι τους εξαιτίας της ύφεσης. Παράλληλα, το υπουργείο έδωσε στη δημοσιότητα την τηλεφωνική γραμμή 1142 για τις ανάγκες των πολιτών. Μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου είχε δεχτεί 91.368 κλήσεις, που στη συντριπτική τους πλειονότητα αφορούσαν διευκρινιστικά ως προς τη νομοθεσία ερωτήματα. Μόλις οι 1.051 απ' αυτούς πήραν για να καταγγείλουν τους συναδέλφους τους που κάπνιζαν κρυφά στην τουαλέτα.

Οπως συνέβη, όμως, και με τα υπόλοιπα μέτρα που θέσπισε η κυβέρνηση, ούτε αυτό φαίνεται να έχει αποσπάσει την κοινωνική συναίνεση. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από έρευνα της MRB για λογαριασμό της Ενωσης Επαγγελματιών Καπνοπωλών, σύμφωνα με την οποία το 73% των μη καπνιστών συμφωνεί με το διαχωρισμό των μαγαζιών σε καπνιζόντων και μη, ένας στους τρεις καπνιστές δηλώνει ότι θα βγαίνει λιγότερο αν απαγορευτεί πλήρως το κάπνισμα και μόλις το 4,7% των καπνιστών αναφέρει ότι θα σταματούσε το τσιγάρο λόγω της απαγόρευσης.

Το Συντονιστικό των Επαγγελματιών

Οι πιο σφοδρές αντιδράσεις, όμως, προέρχονται από τον κλάδο των επαγγελματιών εστίασης και ψυχαγωγίας. Οι ίδιοι θεωρούν το μέτρο ως χαριστική βολή σε μια αγορά που ασφυκτιά και επικαλούνται τη διεθνή εμπειρία της απαγόρευσης που οδήγησε σε μείωση του κύκλου εργασιών κατά 20% και σε αρκετά λουκέτα. Εχουν συγκροτήσει το Συντονιστικό των Επαγγελματιών καφέ-μπαρ και διαμηνύουν σε όλους τους τόνους ότι δεν θα παίξουν το ρόλο του χωροφύλακα στους πελάτες τους. Στα 350 μαγαζιά που ήδη αριθμεί το Συντονιστικό, τα τασάκια δεν έχουν μαζευτεί απ' τα τραπέζια και εκχωρείται στους πελάτες το δικαίωμα να επιλέξουν τη στάση τους.
Εχουν προσφύγει ήδη νομικά εναντίον του μέτρου, καθώς αυτό γεννά συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού για καταστήματα που διαθέτουν ανοιχτούς χώρους, συνιστά αυθαίρετη διάκριση εις βάρος των καπνιστών και στερεί από τους ιδιοκτήτες τη δυνατότητα να καθορίσουν οι ίδιοι τη φυσιογνωμία των χώρων τους. Ζητούν από τα πολιτικά κόμματα να τοποθετηθούν για το ζήτημα και προαναγγέλλουν πιο δυναμικές αντιδράσεις, όπως η μη καταβολή του ΦΠΑ ή το συμβολικό κλείσιμο των μαγαζιών τους.
Ο Δημήτρης Αρβανίτης, μέλος του Συντονιστικού και του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθήνας, περιγράφει με μελανά χρώματα την κατάσταση που επι- κρατεί στον κλάδο: «Σε καταστήματα που δεν διαθέτουν εξωτερικούς χώρους και εφαρμόζουν το μέτρο, η πτώση του τζίρου φτάνει το 70%. Και φανταστείτε ότι, αν ακόμα βοηθάει ο καιρός, το χειμώνα θα γίνει κόλαση. Εμείς δεν έχουμε άλλη λύση: ή θα αντιδράσουμε στο μέτρο ή θα κλείσουμε τα μαγαζιά μας από τώρα». Προκρίνει ως καταλληλότερο μέτρο «τη δυνατότητα διαχωρισμού των μαγαζιών σε καπνιστών και μη και τις αυξημένες προδιαγραφές εξαερισμού», υπενθυμίζοντας ότι «ο καπνός είναι νόμιμο προϊόν και η προσέλευση του κοινού στα καφέ προαιρετική».

Στο πλευρό τους συντάσσονται οι ίδιοι οι καπνιστές, οι οποίοι δεν καλοβλέπουν την ιδέα να ξεχειμωνιάσουν στα διόλου άνετα και στενά πεζοδρόμια της πόλης, αλλά και αρκετοί καλλιτέχνες και ακαδημαϊκοί που αναγνωρίζουν την κατασταλτική διάσταση των ρυθμίσεων.
Ενας απ'αυτούς, ο Σταμάτης Κραουνάκης, μιλώντας στο «ΕΨΙΛΟΝ» συστήνει «μαζική ανυπακοή στους καπνιστές και στα μαγαζιά. Δε θα μας κόψουν τα πάντα» και μας αφιερώνει ένα τραγουδάκι:
«Τσιγάρα και δρόμοι καπνίζουν ακόμη, τρελοί τροχονόμοι μιας ψεύτρας ζωής. Πικρά τα φιλιά μας, οι κρίκοι γουλιά μας, γερνάνε οι νόμοι, γερνάμε κι εμείς. Εδώ καπνίζουμε κι είναι παράνομο, κι όλο ελπίζουμε να μη μας πιάσουν. Είσαι συνήθεια, είσαι τσιγάρο μου, κι ας φάω πρόστιμα, κι ας με δικάσουν».

Η Δαιμονοποίηση της " Πυρηνικής Ενέργειας"

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Η ΜΟΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΛΥΣΗ; Με αφορμή τις πρόσφατες εκδηλώδεις διαμαρτυρίας ενάντια στην επέκταση της χρήσης Πυρηνικής Ενέργειας στην Ευρώπη, σας καλώ να διαβάσετε το παρακάτω άρθρο. Οι επιπτώσεις της χρήσης Πυρηνικής Ενέργειας είναι γνωστές. Όμως θεωρώ ότι ενέχουν μεγάλη δόση υπερβολής και έχουν υπέρμετρα δαιμονοποιηθεί. Μήπως τελικά απότελει την μόνη λύση;

Διαβάστε την αντίθετη άποψη. Και μετά σκεφθείτε....

Το ξύλο ήταν μια σημαντική πηγή ενέργειας στα αρχαία χρόνια, και ακόμα χρησιμοποιείται αρκετά στις αναπτυσσόμενες χώρες. Είναι, εντούτοις, μη πρακτικό ως σημαντική πηγή ενέργειας στις αναπτυγμένες χώρες, δεδομένου ότι καταλαμβάνει πολύ έδαφος και προσθέτει διοξείδιο του άνθρακα στη ατμοσφαιρική ρύπανση. Από την άλλη μεριά, το πετρέλαιο, τελειώνει γρήγορα και χρειάζεται από την πετροχημική βιομηχανία. Είναι σπατάλη να καίγεται και επιπλέον προσθέτει επίσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Το ίδιο πράγμα ισχύει και για το φυσικό αέριο.

Η υδροηλεκτρική ενέργεια είναι μια σημαντική πηγή ενέργειας, δεδομένου ότι είναι ανανεώσιμη πηγή και δεν μολύνει την ατμόσφαιρα. Εντούτοις, χρησιμοποιεί πολύτιμο έδαφος και, εν πάση περιπτώσει, ο αριθμός των κατάλληλων ποταμών είναι περιορισμένος. Είναι απίθανο ότι η υδροηλεκτρική ενέργεια θα μπορεί να παρέχειι περισσότερο από το 8% περίπου των ενεργειακών αναγκών μας στο μέλλον. Η παλιρροιακή ισχύς ακόμη περιορίζεται από τις γεωγραφικές συνθήκες.

Οι υπόλοιπες ανανεώσιμες πηγές ­ όπως η ηλιακή, η γεωθερμική και η αιολική, συνεισφέρουν μόνο μερικά τοις εκατό της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας. Επιπλέον, μερικές από αυτές είναι αναξιόπιστες (η αιολική και η ηλιακή) ή είναι διακοπτόμενες (παλιρροιακή) και σχετικά δαπανηρές. Και αν και η ενέργεια της ηλιοφάνειας, του αέρα, των κυμάτων και των παλιρροιών είναι αρκετή για να ικανοποιήσει τις ανάγκες μας εκατομμύρια χρόνια, η δυσκολία έγκειται στην εκμετάλλευση αυτών των πηγών σε μια χρησιμοποιήσιμη μορφή. Παρά τις συνεχείς προσπάθειες, ο αέρας και οι ηλιακές πηγές συμβάλλουν λιγότερο από 0,5% της ενεργειακής παραγωγής μας.

Αυτή η ανάλυση αφήνει μόνο τον άνθρακα ως σημαντική πηγή ενέργειας για μερικούς αιώνες τουλάχιστον. Εντούτοις, ένας σταθμός παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με κάρβουνο, εκπέμπει περίπου 11 εκατομμύριο τόνους του διοξειδίου του άνθρακα κάθε έτος, καθώς επίσης και 1 εκατομμύριο τόνους τέφρας, 500.000 τόνους γύψου, 29.000 τόνους οξείδιο του αζώτουτ, 21.000 τόνους λάσπης, 16.000 τόνους διοξειδίου του θείου, 1000 τόνους σκόνης και μικρότερα ποσά άλλων χημικών ουσιών, όπως το ασβέστιο, το κάλιο, το τιτάνιο και το αρσενικό.

Για να παραχθεί 1 gigawatt ανά έτος ηλεκτρικής ενέργειας απαιτεί περίπου 3.5 εκατομμύρια τόνους άνθρακα ­ και αυτή η ποσότητα περιέχει πάνω από 5 τόνους ουράνιου. Τα περισσότερα από τα υποπροϊόντα, κατακρατούνται από τα φίλτρα, αλλά μερικές χιλιάδες τόνοι της τέφρας φεύγουν, μεταφέροντας με αυτό ένα αντίστοιχο ποσοστό του ουρανίου. Αυτό το ποσό, αποτελεί τη ραδιενέργεια που εκπέμπεται από τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με κάρβουνο. Όλα τα αεριώδη απόβλητα αποβάλλονται δυστυχώς στον αέρα που αναπνέουμε, και ζημιώνει την υγεία μας. Να συνεχιστεί να στηρίζεται στον άνθρακα η παραγωγή ενέργειας, θα μπορούσε να οδηγήσει σε διαδεδομένη περιβαλλοντική ζημία και σε απρόβλεπτη αλλαγή του κλίματος.

Μπορεί όμως η πυρηνική να παράσχει την ενέργεια που χρειαζόμαστε;

Παράγει ήδη περίπου το 20% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου 50% στην δυτική Ευρώπη και 80% στη Γαλλία. Είναι αξιόπιστη, έχοντας υψηλούς παράγοντες λειτουργίας ­ χαρακτηριστικά περισσότερο από 90% ­ με σχεδόν όλον τον υπόλοιπο χρόνο να ξοδεύεται στη προγραμματισμένη συντήρηση. Οι μακροπρόθεσμες δαπάνες της είναι παρόμοιες με εκείνους του άνθρακα. Έχει μικρή επιβλαβή επίδραση στο περιβάλλον και είναι ασφαλέστερη από όλες τις άλλες πηγές, εκτός από το φυσικό αέριο.

Η πυρηνική ενέργεια διαφέρει σε τούτο μόνο από άλλες πηγές ενέργειας: εκπέμπει πυρηνικές ακτινοβολίες. Το εσωτερικό ενός πυρηνικού αντιδραστήρα είναι ιδιαίτερα ραδιενεργό, και τα δαπανώμενα καύσιμα πρέπει να αφαιρούνται περιοδικά για την επανεπεξεργασία. Εντούτοις, οι τεχνικές για αυτό το θέμα αναπτύσσονται καλά και μπορούν να πραγματοποιηθούν ακίνδυνα. Οι σχετικά μικροί όγκοι των ιδιαίτερα ραδιενεργών υπολειμμάτων (πυρηνικά απόβλητα) αποθηκεύονται αρχικά επάνω από το έδαφος για αρκετές δεκαετίες, ώστε να επιτρέψουν στα βραχύβια ισότοπα να διασπαστούν (αποσυντεθούν), το υπόλοιπο όμως λιώνεται μέσα σε αδιαπέραστα κεραμικά μπλοκ, που περιβάλλονται σε ανοξείδωτα containers και που θάβονται βαθιά κάτω από το έδαφος, σε έναν σταθερό μη σεισμικό γεωλογικό σχηματισμό.

Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες μπορούν επίσης να βελτιωθούν. Ενώ οι τρέχοντες "θερμικοί αντιδραστήρες" καίνε μόνο ουράνιο- 235, το οποίο αποτελεί ακριβώς το 0.7% του φυσικού ουράνιου, οι αποκαλούμενοι "γρήγοροι αντιδραστήρες" μπορούν να καψουν το υπόλοιπο 99,3% του ουράνιου. Ένας λόγος για τον οποίο οι γρήγοροι αντιδραστήρες δεν χρησιμοποιούνται είναι γιατί είναι δυσκολότερο να χτιστούν, αλλά θα γίνουν οικονομικότερα καθώς το ουράνιο θα γίνεται ακριβότερο ­ και θα μπορούσαν τελικά να αντικαταστήσουν τους θερμικούς αντιδραστήρες.

Πριν από αυτό, άλλα σχέδια αντιδραστήρων μπορούν να αξιοποιηθούν. Μια ιδιαίτερα ελπιδοφόρος μέθοδος, που ανακαλύφθηκε από τον φυσικό Carlo Rubbia, ο οποίος κέρδισε το βραβείο Νόμπελ, και από άλλους, είναι οι αντιδραστήρες που εξαρτώνται από τα νετρόνια που αποτελούν θραύσματα, από έναν επιταχυντή πρωτονίων. Τα πρωτόνια χτυπούν έναν στόχο ενός βαρέως μετάλλου, όπως το βολφράμιο, παράγοντας ένα καταιγισμό νετρονίων που συνεχίζουν σε ένα υπο-κρίσιμο σύστημα αντιδραστήρα. Αυτό κάνει τον αντιδραστήρα να παράγει ισχύ.

Τέτοιοι αντιδραστήρες ελέγχονται εύκολα επειδή η αντίδραση σταματά μόλις σβήνει ο επιταχυντής. Οι ροές νετρονίων είναι επίσης τόσο υψηλές που τα ραδιενεργά απόβλητα μπορούν να καούν μέσα στον αντιδραστήρα. Αυτά τα φαινόμενα είναι ιδιαίτερα επιθυμητά, αφού πρόκειται για περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα.

Μακροπρόθεσμα, υπάρχουν μεγάλες ελπίδες ότι η ενέργεια σύντηξης υδρογόνου, θα ανακαλυφθεί τελικά για ευρεία κατανάλωση. Ήδη γίνεται εντατική εργασία για διάφορα πιθανά σχέδια ενός αντιδραστήρα σύντηξης. Αυτοί οι αντιδραστήρες χρειάζονται το δευτέριο, το οποίο είναι άφθονο στο νερό σε αναλογία περίπου 1:5.000. Η ενέργεια που είναι διαθέσιμη από τους αντιδραστήρες σύντηξης είναι σχεδόν απεριόριστη, αφού η πρώτη ύλη βρίσκεται άφθονη στη θάλασσα.

Είναι πράγματι τυχερό ότι, όπως οι άλλες σημαντικές πηγές ενέργειας εξαντλούνται ή αναγνωρίζονται σαν σοβαρά ρυπογόνες, μια νέα μορφή ενέργειας ­η πυρηνική ­ είναι προς διάθεση για να ικανοποιήσει τις ανάγκες μας.

Οι αντίπαλοι βέβαια της πυρηνικής ενέργειας ισχυρίζονται ότι τα ορυκτά καύσιμα έχουν αποδειχθεί άφθονα και λιγότερο ακριβά από την πυρηνική ενέργεια. Οι διαφορές στις εκτιμήσεις του κόστους διαφέρουν, επειδή οι έρευνες είναι αναπόφευκτα ελλιπείς. Επιπλέον, οι ποσότητες των ορυκτών καυσίμων, εξαρτώνται από πόσο είμαστε έτοιμοι να πληρώσουμε για την εξαγωγή τους.

Οι σχετικές δαπάνες είναι δύσκολο να υπολογιστούν επειδή οι πυρηνικές δαπάνες εξαρτώνται από τη διάρκεια ζωής του αντιδραστήρα, ο οποίος μπορεί να είναι περίπου 60 έτη. Το κόστος της πυρηνικής ενέργειας σχετικά με τα ορυκτά καύσιμα θα ήταν πολύ διαφορετικό εάν συμπεριληφθούν επίσης οι ρεαλιστικές εκτιμήσεις του κόστους της ρύπανσης και της αλλαγής του κλίματος. Βραχυπρόθεσμα, τα ορυκτά καύσιμα μπορούν να εμφανιστούν λιγότερο ακριβά, αλλά το μακροπρόθεσμο είναι το σημαντικότερο.

Η βελγική κυβέρνηση έφτιαξε πρόσφατα μια επιτροπή για να εξετάσει τις επιλογές για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Λαμβάνοντας υπόψη τις δαπάνες των καυσίμων, τις διάφορες δαπάνες που συνεπάγονται (επένδυση, λειτουργία και συντήρηση), τις εξωτερικές δαπάνες (ατμοσφαιρική ρύπανση, θόρυβος και αέρια θερμοκηπίου) καθώς επίσης και το κόστος της κατασκευής και της σύνδεσης των δικτύων, η επιτροπή υπολόγισε ότι θα κοστίσει 2.34 Bfr (Βελγικά Φράγκα) για να παραγάγει κάθε κιλοβατώρα ηλεκτρικής ενέργειας από τον άνθρακα το 2010. Οι ισοδύναμοι αριθμοί ήταν 1.74 για το αέριο, από τον άνεμο ως 1.85 (στις ακτές), 2.39 (στα παράκτια) και 3.26 (στο εσωτερικό), αλλά ακριβώς 1.22­1.28 BFr για την πυρηνική ενέργεια. Με άλλα λόγια, η πυρηνική ενέργεια είναι όχι μόνο πιο αξιόπιστη, ασφαλέστερη και λιγότερο καταστρεπτική για το περιβάλλον από τις εναλλακτικές λύσεις, αλλά και ουσιαστικά φτηνότερη.

Οι επιστήμονες στη διακυβερνητική επιτροπή των Η.Ε για την αλλαγή κλίματος (IPCC) έχουν συσσωρεύσει εντυπωσιακά στοιχεία ότι η αλλαγή του κλίματος είναι πραγματική. Στην εργασία τους δείχνεται ότι στα επόμενα 100 έτη κατά μέσο όρο, οι παγκόσμιες θερμοκρασίες θα ανέβουν αρκετούς βαθμούς και το επίπεδο της θαλάσσης θα ανέλθει από 50 έως 100 cm. Υπάρχουν, φυσικά, πολλές αβεβαιότητες γι'αυτά τα νούμερα, αλλά είναι σωστό να αντιμετωπίσουμε την αλλαγή του κλίματος σοβαρά.

Πολλά από τα ενδεχομένως καταστρεπτικά αποτελέσματά του, αποδίδονται άμεσα στο διοξείδιο του άνθρακα, που εκπέμπεται όταν καίγονται τα ορυκτά καύσιμα. Εν τω μεταξύ, τα απόβλητα στα ορυκτά καύσιμα προκαλούν την όξινη βροχή, η οποία ήδη έχει επιπτώσεις στους ποταμούς, τις λίμνες και τα δάση. Ενώ μερικές χώρες μειώνουν τα επίπεδα της ρύπανσης, αυτό πρέπει να γίνει σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι επομένως ουσιαστικό να αποβληθούν τα στερεά καύσιμα από τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος.

Όσον αφορά την αιολική και την ηλιακή ενέργεια, συνέβαλαν μόνο στο 0.15% της παγκόσμιας παραγωγής ενέργειας το 2000 και παραμορφώνουν μεγάλες περιοχές του εδάφους. Μην ξεχνάτε τις αντιδράσεις των κατοίκων των περιοχών, πχ στην Εύβοια, στις οποίες αποφασίζεται να εγκατασταθούν ανεμογεννήτριες. Είναι επίσης σχετικά ακριβές και πέντε φορές το ίδιο επικίνδυνες όσο και η πυρηνική ενέργεια όπως μετριέται από τους θανάτους από όλες τις αιτίες κατά τη διάρκεια της παραγωγής. Δεν υπάρχει καμία ελπίδα ότι μπορούν να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες μας.

Το μόνο πρακτικό υποκατάστατο των ορυκτών καυσίμων είναι η πυρηνική ενέργεια. Το 1988 περίπου 1.9 x 10 12 kWh της ηλεκτρικής ενέργειας καλύφθηκε από τους σταθμούς πυρηνικής ενέργειας. Το ίδιο ποσό θα παραγόταν με το κάψιμο 900 εκατομμυρίων τόνων του άνθρακα ή 600 εκατομμυρίων τόνων πετρελαίου. Με άλλα λόγια, η εκπομπή 3.000 εκατομμυρίων τόνων του διοξειδίου του άνθρακα έχει σωθεί με τη χρησιμοποίηση της πυρηνικής ενέργειας, παρά τον άνθρακα. (Ενώ ο άνθρακας εκπέμπει 850 τόνους διοξειδίου του άνθρακα ανά γιγαβατώρα, οι αντίστοιχοι αριθμοί για το πετρέλαιο είναι 750, το φυσικό αέριο 500, τα πυρηνικά καύσιμα 8. 7 και την υδροηλεκτρική ενέργεια μόνο 4.)

Καθώς οι χώρες στρέφονται στην πυρηνική ενέργεια, το ποσοστό τους των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα πέφτει. Από το 1970 η Γαλλία έχει μειώσει στο μισό τις εκπομπές της, η Ιαπωνία (32% πυρηνική ενέργεια) έχει επιτύχει μια μείωση 20%, ενώ οι ΗΠΑ (με 20% πυρηνική ενέργεια) το έχουν μειώσει κατά μόνο 6%. Η εκπομπή των επιβλαβών αερίων όπως το διοξείδιο του θείου μειώνεται επίσης εντυπωσιακά με την μετάβαση στην πυρηνική ενέργεια.

Με την συνθήκη για την μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, η βρετανική κυβέρνηση, εν τω μεταξύ, θέλει τις εκπομπές της να είναι 10% χαμηλότερα μέχρι το 2010 από αυτό που ήταν το 1990. Μια μείωση 6% επιτεύχθηκε ήδη μέχρι το 1995, η οποία όμως οφειλόταν στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας, μια παραγωγή που αυξήθηκε κατά 39% μεταξύ 1990 και 1994. Εντούτοις, εάν δεν χτιστούν άλλοι σταθμοί πυρηνικής ενέργειας, το επίπεδο των εκπομπών θα αυξηθεί απότομα. Στα επόμενα έτη, καθώς οι παλαιότεροι σταθμοί πυρηνικής ενέργειας θα αφοπλίζονται, το Ηνωμένο Βασίλειο, δεν θα μπορεί να φθάσει στο στόχο του.

Αν και πολλοί νέοι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με αέριο χτίζονται αυτήν την περίοδο, οι οποίοι εκπέμπουν μόνο το μισό του διοξειδίου του άνθρακα, από αυτούς τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με κάρβουνο, το πρόβλημα είναι ότι διαρρέουν μεθάνιο, το οποίο έχει μια "δυνατότητα παγκόσμιας θέρμανσης" περίπου 60 φορές αυτή του διοξειδίου του άνθρακα. Αυτά τα δύο αποτελέσματα ισορροπούνται περίπου, το οποίο σημαίνει ότι δεν μπορούμε να αναμείνουμε καμία μείωση της παγκόσμιας θέρμανσης με τη μεταπήδηση από τον άνθρακα στο φυσικό αέριο. Ακόμα κι αν αυτή η επίδραση του μεθανίου παραμελείται, τότε εάν το αέριο αυξάνεται έως το 43.5% της συνολικής παραγωγής, ενώ ο άνθρακας μειώνεται έως το 2.5%, μπορούμε να αναμείνουμε τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα να μειωθούν κατά 10%. Αλλά εάν η χρήση της πυρηνικής ενέργειας ανέβει σε 43.5% εις βάρος του άνθρακα θα υπάρξει μια πτώση κατά 20% του διοξειδίου του άνθρακα.

Εάν δεν λύσουμε τα προβλήματα της παγκόσμιας ενέργειας τώρα, κατόπιν θα λυθούν σύντομα για μας. Ζούμε σε μια ειδική περίοδο στην ανθρώπινη ιστορία όπου το πετρέλαιο, το αέριο και ο άνθρακας είναι εύκολα διαθέσιμα σε μας. Αυτή τη στιγμή με τους παρόντες ρυθμούς της κατανάλωσης, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, θα φτάσουν για λιγότερο από 100 χρόνια, και ο άνθρακας για 200­-300 έτη.

Η καύση των στερεών καυσίμων θα σταματήσει τότε και θα πρέπει να βρεθούν εναλλακτικές λύσεις. Εάν συνεχίζουμε να καίμε τα στερεά καύσιμα, όχι μόνο θα μολύνουμε τη Γη και θα προκαλέσουμε παγκόσμια θέρμανση, στερούμε επίσης τις μελλοντικές γενιές από αυτά τα πολύτιμα υλικά, που είναι οι βάσεις των πετροχημικών βιομηχανιών. Δεν θα ήταν καλύτερο να λυθούν αυτά τα προβλήματα τώρα ­ που χρησιμοποιούν την πυρηνική ενέργεια ­ αντί της αναμονής, μην είναι πάρα πολύ αργά;

Η ικανοποίηση των αναγκών της παγκόσμιας ενέργειας είναι ένα επείγον πρόβλημα και όλες οι εφαρμόσιμες πηγές ενέργειας πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να το λύσουν. Το ακριβές μίγμα των διαφόρων πηγών στις διαφορετικές περιοχές, θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, ιδιαίτερα τα γηγενή καύσιμα καθώς επίσης και από την τοπική γεωγραφία και οικονομία. Οι αναπτυγμένες χώρες πρέπει να βοηθήσουν τα αναπτυσσόμενα έθνη ώστε να αυξήσουν τα αποθέματα ενέργειάς τους και να συγκρατήσουν τις υπάρχουσες σπάταλες συνήθειες. Οι προσπάθειες που πρέπει να καταβληθούν για να μειώσουν τις εκπομπές ρύπανσης και διοξειδίου του άνθρακα πρέπει να συνεχιστούν και να είναι συντονισμένες.

Εάν πρόκειται να σταθεροποιήσουμε την εκπομπή του διοξειδίου του άνθρακα από τα μέσα του 21ου αιώνα, πρέπει να αντικαταστήσουμε τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με ορυκτά καύσιμα στα επόμενα 40 έτη, ή αν λάβουμε υπ'όψιν τον αριθμό τους, πρέπει να κλείνει με ένα ρυθμό ένα την εβδομάδα.

Μπορούμε να βρούμε 500 km2 κάθε εβδομάδα ώστε να εγκαταστήσουμε 4.000 ανεμόμυλους προς αντικατάσταση κάθε κλειστού εργοστασίου;

Ή ίσως θα μπορούσαμε να καλύψουμε 10 km2 ερήμου κάθε εβδομάδα με τα ηλιακά συστήματα και να τα κρατήσουμε καθαρά;

Η παλιρροιακή δύναμη μπορεί να παραγάγει μεγάλα ποσά ενέργειας, αλλά μπορούμε να βρούμε μια νέα εκβολή ενός μεγάλου ποταμού και να χτίσουμε ένα κάθε πέντε εβδομάδες, με τεράστιο κόστος;

Η πυρηνική ενέργεια, εντούτοις, είναι μια καλά δοκιμασμένη και αξιόπιστη πηγή, ενώ οι εναλλακτικές λύσεις που απαριθμούνται από τους αρνητές της, είναι κυρίως ελπίδα για το μέλλον και πρέπει να αποδειχθούν ακόμα. Στη δεκαετία του '80, κτιζόταν κάθε έτος κατά μέσο όρο 23 νέοι πυρηνικοί αντιδραστήρες, με μια αιχμή 43 το 1983. Ένας ρυθμός κατασκευής ένας την εβδομάδα είναι επομένως εφαρμόσιμο.

Βεβαίως υπάρχουν κίνδυνοι από την πυρηνική ακτινοβολία. Υπάρχει πάντα η περίπτωση σφαλμάτων αλλά οι αυστηροί έλεγχοι και η αιώνια επαγρύπνηση είναι η τιμή που πρέπει να καταβάλουμε για τα οφέλη της.